We bezochten het Pannenhuis gelegen op het Hoekeinde. Dit huis valt op door zijn hoge puntgevel (14 m) en zijn steil pannendak.
Het is het oudste stenen bouwwerk van Merksplas, gebouwd in . Dit jaartal zien we terug in de zuidgevel. Boven het jaartal zien we een cirkel met daarboven een in donkere stenen. De cirkel stelt de voor. Door het kruis wilde men de verjagen. Ook de hebben de vorm van een kruis.
Achter het huis vinden we de oude waterput terug en een klein gebouw waarin de sliepen. Daar staat ook een karrenkot waarin karren en wagens werden geplaatst. De schuur was oorspronkelijk een losstaand gebouw met lemen wanden en een dak. Omstreeks 1800 heeft men tussen de schuur en het huis een koestal gebouwd. Deze stal is nu afgebroken zodat het gebouw er weer uitziet als .
Boven de hoofdingang zien we een , een houtsnijwerk van rond 1800. De witte zwaan is het symbool van de en lokte waarschijnlijk veel reizigers naar de herberg.
Het Pannenhuis was vroeger in ieder geval een . Wat betekent dat?
Het Pannehuis was een herberg met . In de herberg kwamen reizigers eten, drinken en . In de stallen kregen de paarden water, haver en hooi. In die tijd kende men geen auto's. Alles gebeurde met paard en . Op een dagreis afstand ( km) trof men telkens zo’n afspanning aan. Dit huis was goed gelegen, aan de splitsing van twee belangrijke wegen: de Oude Baan die over Tilburg naar Keulen leidde en de weg van Antwerpen naar Breda. Daarbij was er ook nog de overbrugging van de Mark.
Het Pannenhuis is gerestaureerd. Dat betekent dat men het gebouw hersteld heeft. Het houtwerk van de ramen werd vernieuwd en de muren werden bijgemetseld in de oorspronkelijke vorm, zodat het gebouw er aan de net zo uitziet zoals het vroeger was.
De huidige eigenaars, de familie bewaren ook nog enkele oude voorwerpen uit de 18de eeuw. De vond men terug in de schouw. Ze werden ingemetseld om de geesten te stemmen. Bij de waterput vond men enkele muntstukken uit de 17de eeuw. Door vele verbouwingen en oorlogen gingen vele voorwerpen verloren. Toch vond men nog scherven van oude gebruikte voorwerpen: een aarden vergiet.
Gelukkig werd het door de restauratie bewaard voor de toekomst. Ook onze kinderen kunnen dan later nog zien hoe een afspanning er in de 18de eeuw uitzag.